Δημιουργία Αντιγράφου Μεσαιωνικού Μεταλλικού Σταυρού
Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ζήτησε από το Ινστιτούτο Κύπρου (ΙΚυ) την δημιουργία αντιγράφου μεταλλικού σταυρού που βρίσκεται στην έκθεση του Μεσαιωνικού Μουσείου Κύπρου στη Λεμεσό και ο οποίος προέρχεται από τη Μαρωνίτικη Εκκλησία της Καρπάσιας.
Για τη δημιουργία αυτού του αντιγράφου ακολουθήθηκε συγκεκριμένη τεχνική διαδικασία, βασιζόμενη στις ερευνητικές δραστηριότητες του ΙΚυ, η οποία αναλύεται παρακάτω.
Το πρώτο βήμα αφορούσε τη συλλογή των δεδομένων για την αποτύπωση του κειμηλίου με συνδυασμένες μεθόδους καταγραφής. Με χρήση σαρωτή δομημένου φωτός (Aicon SmartScan3D He 5 Mpx) έγινε η τρισδιάστατη αποτύπωση του. Ταυτόχρονα, ο Σταυρός φωτογραφήθηκε με ειδικά φίλτρα (Polarizer), για την αφαίρεση των αντανακλάσεων και την καλύτερη απόδοση των ρεαλιστικών χρωμάτων. Τέλος, για τον προσδιορισμό των χημικών στοιχείων που εντοπίζονται στον μεταλλικό Σταυρό χρησιμοποιήθηκε φορητή διάταξη XRF (pXRF, Hitachi X-MET8000). Χαρακτηριστικά: το άνω μέρος του Σταυρού προσδιορίστηκαν κυρίως τα χημικά στοιχεία του χαλκού (Cu), κασσίτερου (Sn), μόλυβδου (Pb), ψευδαργύρου (Zn) καθώς και ίχνη από αρσενικό (As) και άργυρο (Ag). Στη λαβή του Σταυρού το κύριο χημικό στοιχείο που εντοπίστηκε είναι ο σίδηρος (Fe) με ίχνη από χαλκό (Cu) και μόλυβδο (Pb).
Το επόμενο βήμα ήταν η επεξεργασία των δεδομένων που κατέγραψε ο σαρωτής και τη συνένωση 282 επιμέρους νεφών σημείων. Το βήμα αυτό ήταν αναγκαίο για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μοντέλου νέφους σημείων και στη συνέχεια η επεξεργασία του σε τρισδιάστατη επιφάνεια.
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την δημιουργία του αντιγράφου ήταν αυτή του lost – wax casting. Κατ’ αρχήν, έγινε η εισαγωγή του τρισδιάστατου μοντέλου στο λογισμικό του τρισδιάστατου εκτυπωτή για τον απαραίτητο προγραμματισμό της ευκρίνειας και του υλικού της εκτύπωσης. Η επιλογή του υλικού ήταν χυτεύσιμο πλαστικό (ένα είδος κεριού) όπου δεν αφήνει υπολείμματα. Στην ουσία το αντίγραφο που τυπώθηκε ήταν το εκμαγείο που χρησιμοποιήθηκε από το χυτήριο. Μετά τη δημιουργία του ορειχάλκινου αντιγράφου, έγινε οξείδωσή του. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι μεγάλης ακριβείας και αποδίδει την μεγίστη λεπτομέρεια.
Η αισθητική παρέμβαση στην επιφάνεια του μεταλλικού αντιγράφου έγινε από τον δρ. Ιωσήφ Χατζηκυριάκο. Αυτή, περιλάμβανε οξείδωση παλαίωσης της μεταλλικής επιφάνειας καθώς και δευτερογενή παρέμβαση με φυσικές χρωστικές ουσίες μεταλλικών οξειδίων για να αποδίδουν , στα πλαίσια του δυνατού την αυθεντική εικόνα των μεταλλικών επιφανειών του πρωτοτύπου.
Στόχος της μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είχε ως στόχο την παράδοση ενός αντίγραφου που να αποδίδει το πρωτότυπο όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά, τόσο αισθητικά όσο και ποιοτικά, χρώματα, βάρος, υφή.
Τον συντονισμό για την όλη διαδικασία εκ μέρους του Ινστιτούτου Κύπρου ανέλαβε η Μαρίνα Φάκα και τα Εργαστήρια Χαρακτηρισμού Τέχνης ‘Ανδρέα Πίττα’ (APAC Labs) του Ερευνητικού Κέντρου Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία και τον Πολιτισμό (STARC) σε συνεργασία με το γραφείο του Διευθυντή Έρευνας και Τεχνικής Υποστήριξης του Ινστιτούτου Κύπρου.
Ομάδα Εργασίας:
Συλλογή πληροφοριών: Μαρίνα Φάκα, Dr. Dante Abate, Dr. Svetlana Gasanova, ΙΚυ
Επεξεργασία δεδομένων: Μαρίνα Φάκα, ΙΚυ
Εκτύπωση κέρινου αντιγράφου: Αγάπιος Αγαπίου, ΙΚυ
Δημιουργία μεταλλικού αντιγράφου: Α. Ευαγγελίδης και Υιός ΛΤΔ
Καλλιτεχνική επιμέλεια μεταλλικού αντιγράφου: Δρ. Ιωσήφ Χατζηκυριάκος