( Του Αντώνη Ηλία Κασάπη )
Όπως όλοι οι Μαρωνίτες που ήλθαν από τη Συρία για διάφορους λόγους και σε διάφορες φάσεις από τον 6 μέχρι και το 12 αιώνα, οι Μαρωνίτες που κατοίκησαν στον Κορμακίτη, μιλούσαν την Συριακή Αραμαϊκή γλώσσα.
Πιθανόν στην περιοχή Κορμακίτη να υπήρχαν ήδη από πριν κάτοικοι που κατάγονταν από τους Φοίνικες που είχαν τη γνωστή πόλη Κόρμια ή Κέρμια στο Ακρωτήρι του Κορμακίτη.
Την ίδια γλώσσα μιλούσαν όλοι οι άλλοι Μαρωνίτες που ήλθαν από τη Συρία. Γιατί όμως διασώθηκε μέχρι τις μέρες μας μόνο στον Κορμακίτη και χάθηκε από όλα τα άλλα χωριά και τις πόλεις;
Δυστυχώς, η παραμονή των Μαρωνιτών στην Κύπρο δεν ήταν καθόλου ευτυχής. Καταδιώχθηκαν σχεδόν από όλους! Εξαφανίσθηκαν σχεδόν εντελώς, κυρίως αναγκαζόμενοι να αλλάξουν τη θρησκεία τους και να προσχωρήσουν μαζικά είτε στην Ορθόδοξή εκκλησία, που είχε πολλά πλεονεκτήματα από τους κυρίαρχους Οθωμανούς, (πχ όπως στην Κυθρέα) είτε στην Μουσουλμανική (πχ όπως στην Λουρουτζίνα).
Παρέμεινε μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός εξαθλιωμένων Μαρωνιτών, σε 4 χωριά. Τα 3 από αυτά, ήταν πολύ μικρότερα από τον Κορμακίτη και ήταν πιο εκτεθειμένα σε επιρροές και επιδράσεις από τις άλλες κοινότητες της Κύπρου.
Σε αντίθεση, μέχρι το τέλος του 19 ου αιώνα, οι κάτοικοι του Κορμακίτη ζούσαν κυριολεκτικά στο δικό τους κόσμο. Μάλιστα είχαν τόση πολλή γη, που σχεδόν κάθε οικογένεια είχε και το δικό της τσιφλίκι, όπου διέμεναν για μεγάλα χρονικά διαστήματα απομονωμένοι από όλους τους άλλους. Εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε ούτε το μικρό ελληνικό χωριό Λιβερά, και όλη η γη του ακρωτηρίου, που ήταν τεράστια για τους μερικές εκατοντάδες κατοίκους, ανήκε είτε στο κράτος (χαλίτικα) είτε στους κατοίκους του Κορμακίτη.
Μέσα μέσα εμφανιζόταν και κάποιος ξένος, που αν έμενε στο χωριό γρήγορα αφομοιωνόταν. Όλοι αυτοί που παντρεύτηκαν και έμειναν στον Κορμακίτη, και απόκτησαν απογόνους, ενώθηκαν εντελώς με τους άλλους κατοίκους του και τίποτα δεν τους χώριζε.
Τους κατοίκους του Κορμακίτη τους κρατούσε σφικτά δεμένους μεταξύ τους η αφοσίωση τους στην πίστη και στην παράδοση τους. Οι άλλοι ήταν ξένοι για αυτούς. Επέμεναν στην πίστη τους, την γλώσσα τους και την παράδοση τους
Ακόμη και σήμερα οι πιο πολλοί καταγόμενοι από τον Κορμακίτη διακατέχονται από έντονη αγάπη για το χωριό τους και το θεωρούν αναμφισβήτητα ως την πολύ ιδιαίτερη και δική τους “πατρίδα”. Αυτό εξηγεί πολλά που έχουν γίνει στην πρόσφατη ιστορία των τελευταίων 42 χρόνων μετά το 1974.
Αυτό είναι που εξηγεί και γιατί η Σάννα άντεξε στο χρόνο στον Κορμακίτη.
Τα πράγματα άλλαξαν όταν όλα τα παιδιά άρχισαν να πηγαίνουν σχολείο και να διδάσκονται στα Ελληνικά, και αυτά τα παιδιά που δεν μιλούσαν καλά τα Ελληνικά βρίσκονταν σε μειονεκτική θέση.
Οι γονείς, ακόμη και αυτοί που με δυσκολία μιλούσαν τα Ελληνικά, σταμάτησαν να μιλούν στα παιδιά τους στη Σάννα και τους μιλούσαν μόνο στα Ελληνικά. Έτσι τα παιδιά μάθαιναν πολύ πιο λίγο τη Σάννα και πολλές λέξεις ξεχάστηκαν και αντικαταστάθηκαν από τις Ελληνικές.
Το τελειωτικό κτύπημα ήλθε το 1974 όταν αναγκάστηκαν σταδιακά όλοι οι μαθητές του Κορμακίτη να φύγουν από το χωριό για να συνεχίσουν το σχολείο τους στις ελεύθερες περιοχές, διασκορπισμένοι σε όλοι την Κύπρο, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων.
Φανταστείτε τί γινόταν όταν ένα παιδάκι από το Κορμακίτη μίλαγε στη Σάννα!
Για αυτό και κανένα παιδάκι πιά δεν μιλούσε τη Σάννα και φθάσαμε στο παρά πέντε.
Γίνεται τώρα μία καλή προσπάθεια διάσωσης και αναβίωσης της Σάννα. Δεν είναι καθόλου εύκολη. Χρειάζεται τη βοήθεια και τη συνεργασία όλων μας.
Αν δεν πετύχει τώρα αυτή η προσπάθεια να ξαναδημιουργηθεί ένας πυρήνας, έστω 10 – 15 παιδιών, που θα μιλούν άνετα και φυσικά τη Σάννα, αυτό θα είναι το οριστικό τέλος μιας γλώσσας που διήρκεσε στην Κύπρο τουλάχιστο 1,500 χρόνια
