Ανακοίνωση Εκκλησιαστικής Επιτροπής των Αρχαίων Μαρωνίτικων Εκκλησιών- Άγιος Αντώνιος Κυθρέας, Άγιος Ρωμανός Βουνό
Λόγω της Πανδημίας , δεν κατέστη δυνατό να γίνει η παραδοσιακή θεία Λειτουργία στις 3 Σεπτεμβρίου , στον εορτάζονται Ναό του Αγίου Αντωνίου στην Κυθρέα και ο παραδοσιακός Εσπερινός για τον Άγιο Ρωμανό στο Βουνό . Η Θεία Λειτουργία για τον Άγιο Αντώνιο , θα γίνει από τους εορταστές , αύριο 3 Σεπτεμβρίου , ώρα 7.30 το πρωί στον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας των Χαρίτων.
ΑΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΥΘΡΕΑΣ – ΑΓΙΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ ΒΟΥΝΟΥ
Από το ανεκτίμητης ιστορικής αξίας έργο του 
Αείμνηστου Χωρεπισκόπου Μαρωνιτών Ιωάννη Φοραδάρη «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΑΡΩΝΙΤΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» έχουμε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε με μια ιστορική αναδρομή πολύ πίσω στο χρόνο , της δύο αρχαίες Μαρωνίτικες μας εκκλησίες, τη μία του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου της Κυθρέας και την άλλη του Αγίου Ρωμανού στο χωριό Βουνό.
Οι ιστορικές αναφορές για αυτές τις δύο μας εκκλησίες μας , πάνε πολύ πίσω στο χρόνο φανερώνοντας τη μακραίωνη ιστορία των Μαρωνιτών σε αυτό το πολύπαθο νησί της Μεσογείου. Αρχικά ο Πατήρ Ιερώνυμος Νταντίνι, Ιησουϊτης, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στους Μαρωνίτες της Κύπρου το 1593 αναφέρει χαρακτηριστικά πως οι Μαρωνίτες της Κύπρου υπάγονται στην εξουσία του Πατριάρχη τους και έχουν 19 χωριά ανάμεσα στα οποία εντοπίζονται ο Άγιος Αντώνιος της Κυθρέας και ο Άγιος Ρωμανός του Βουνού. Σε κάθε χωριό υπήρχαν δύο ή 
τρεις εκκλησίες τις οποίες και εξυπηρετούσαν πολλοί ιερείς. Ως είναι γνωστό στην Κυθρέα ζούσαν πολλοί Μαρωνίτες από τον 13ον αιώνα, εκκλησιαζόμενοι σε τρείς εκκλησίες ( του Αγίου Αντωνίου, της Παναγίας της Τσιρκάς και της Αγίας Μάρθας).
Το 1669 επισκεφθηκε την Κύπρο ο Αρχιεπίσκοπος Στεφανος Ντουάηχη ( που εγινε στην συνεχεια Πατριαρχης Μαρωνιτων ) ο οποίος στο βιβλίο της εκκλησίας του Αγίου Ρωμανού έγραψε ‘’ Το 1669 εγώ ο ταπεινότερος των Επισκόπων Στέφανος Ντουαήχη , επισκεφτηκα τον Αγιο Ρομανο στο Βουνό και χειροτόνησα διακόνους, ψάλτες και θυρωρούς (σε διάκους , τον Ιωάννη γιό του Μάρκου και τον Γεώργιο γιό του Χριστόφορου).
Επίσης ο Αιδεσιμότατος Αντωνιος Σκέντερ, ο δεύτερος εφημέριος του χωριού Ασωμάτου της Κύπρου, εις το βιβλίον βαπτίσεων μετά την σημείωση των ονομάτων του Χρίσματος του 1908, επισημαίνει μερικά ονόματα άλλων Μαρωνίτικων χωριών τα οποία βρήκε γραμμένα στα Αρχεία της Εκκλησίας του και τα οποία δεν είχε αναφέρει ο Πατήρ Νταντίνι. Στα έγγραφα του ίδιου του πατήρ Αντώνιου Σκέντερ, αναφέρεται το χωριό Κυθρέα το οποίο ήταν εξ’ ολοκλήρου από Μαρωνίτες και η Εκκλησία του χωριού αυτού ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο το Μεγάλο. Εκεί ακριβώς γίνεται αναφορά και για το χωριό Βουνο και στην εκκλησια του Αγίου Ρωμανού.
Επιπρόσθετα 
σε έκθεση των Επισκόπων των Μαρωνιτών στο Γάλλο πρέσβη της Κωνσταντινούπολης το 1756 γίνεται ξανά αναφορά στα δυο αυτά χωριά και στις Μαρωνίτικες εκκλησίες τους αντίστοιχα. Επισης , κατά το έτος 1776 έστειλεν ο Αιδεσιμότατος Βαρθολομαίος Σκάνταρ στον Επίσκοπο Μαρωνιτων Κυπρου Ηλία Τζεμάϊελ Ελ Γάπρι, έκθεση για την κατάσταση των Μαρωνιτών του νησιού , εξηγώντας τη κατάσταση και τον αριθμό αυτών.Στην εκθεση αυτη γινεται και πάλι εκτενής αναφορά στις δυο ιερές εκκλησίες οι οποίες επέζησαν μετά από πολλές και αμέτρητες κακουχίες μένοντας όμως για ακόμη μία φορά αλώβητες χωρίς να χάσουν τη πίστη τους και οι κάτοικοι στη Μαρωνίτικη θρησκεία. Οι όποιες κακουχίες δε κλώνισαν τη πίστη αυτή. Μέσα στη πάροδο αυτών των δύσκολων χρόνων οι εκκλησίες αυτές μπορεί να κλωνίστηκαν και να μην είχαν ιερέα καμιά φορά , όμως οι πιστοί Μαρωνίτες κράτησαν άσβεστη τη φλόγα του Μαρωνιτισμού στις καρδιές τους. Ο τελευταίος Μαρωνίτης εγκατέλειψε την Κυθρέα το 1850 και η Μόνη Εκκλησία που παρέμεινε στην κατοχή των Μαρωνιτών ήταν η Εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στον Κεφαλόβρυσο, για να μας θυμίζει την μαρτυρική πορεία της κοινότητας μας στην περιοχή αυτή.
Το 1848 ο Επίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου Ιωσήφ Τζεαζέα διόρισε τον Χατζηκλιμη Πελεκάνο ως Εκκλήσιαστικό Επίτροπο των εκκλησιών του Αγίου Αντωνίου στον κεφαλόβρυσο και του Αγίου Ρωμανού στο Βουνό. Στο Εκκλησιαστικο μουσειο της Ιερας Αρχιεπισκοπης μας βρισκεται ασημενιος φινιατος με χαραγμενη ημερομηνια 1887 , δωρο του Εκκλησιαστικου Επιτροπου Χατζηκλιμη , για τις εκκλησιες Αγιου Ρωμανου και Αγιου Αντωνιου .
Από το πολύτιμο έργο του Αείμνηστου Χωρεπισκόπου Ιωάννη Φοραδάρη μας δίνεται επισης η αναφορα ότι το Πρεκκλήσι του άγιου Ρωμανού στο
Βουνό είναι κοντά στη Λευκωσία και προσέρχονταν σε αυτό και εκκλησιάζονταν οι Μαρωνίτες από τα διάφορα χωριά και πόλεις την 4η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνου. Λέγεται ότι οι Μαρωνίτες του Βουνού προέρχονταν αρχικά από το χωριό Χατσήτ του Λιβάνου κοντά στο χωριό Πεσαρρή.
Τέλος για το παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου στη Κυθρέα επισημαίνει ότι βρισκεται και αυτο κοντά στη Λευκωσία που δυστυχως δεν έμειναν ίχνη των παλαιών Μαρωνιτών στο χωριο αυτό. .Ακολουθωντας την παραδοση , οι Μαρωνίτες των διαφόρων χωριών και πόλεων προσερχονταν την 3η Σεπτεμβρίου κάθε χρονου και εκκλησιάζονταν εκεί. Κατά το 1952 σημειώθηκε μεγάλος σεισμός στην Κύπρο και έπεσαν οι τοίχοι της εκκλησίας και καταστράφηκε τελείως. Ανοικοδομήθηκε όμως εκ νέου σε τοποθεσία 500 μέτρα μακρυά από τη πρώτη και εντός του κήπου της, η οποία είναι περιουσία της ίδιας εκκλησίας. Η ανοικοδομηση εγινε κατορθωτη , από μία μεγάλη δωρεά του 1955 του Χατζηαντώνη Γιαμάκη, Κοινοτάρχη του χωριού Κορμακίτη και το υπόλοιπο πληρώθηκε από το ταμείο της εκκλησίας της Λευκωσίας.
Η επόμενη ανακαίνιση της εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου έγινε το 2014 με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκοπου μας κ.κ. Ιωσήφ Σουείφ και της Εκκλησιαστικής Επιτροπής των Αρχαίων Μαρωνιτικών Εκκλησιών, μετά από μια μεγάλη εισφορά του καρδιοχειρούργου Ρόλη Χατζηρούσου από τον Κορμακίτη, εις μνήμη των γονέων του Αντώνη και Λούλας Χατζήρουσου και του Θείου του Ιωσήφ Γιαμμάκη και από άλλες μικρότερες εισφορές από πιστούς της Κοινότητας.
Σημασία έχει να καταλάβουμε και να κατανοήσουμε την αξία αυτών των δυο ιερών αρχαίων εκκλησιών μας και να καρατήσουμε τις παραδοσεις των προγονων μας και άσβεστη τη φλόγα της Μαρωνιτικής θρησκειας . Με τη βοήθεια του Πανάγαθου να γεμίσουμε τη ψυχή μας με ελπίδα και καρτερικότητα για τις καλύτερες μέρες που θα έρθουν.
Η ερευνα και η ετοιμασια του χρονογραφηματος αυτου εγινε από την Εκκλησιαστικη Επιτροπη των Αρχαιων Μαρωνιτικων Εκκλησιων .
Σεπτέμβριος, 2020.