Η καλύτερη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι η διοικητική και οικονομική αυτονομία των Δήμων και Κοινοτήτων. Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να λειτουργούν ως μικρές κυβερνήσεις στα θέματα που τους αφορούν. Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να έχουν εξουσίες να φορολογούν τους πολίτες αλλά θα είναι υπόλογοι σε αυτούς. Άλλο είναι η κυβέρνηση να φορολογεί γενικά τους πολίτες και να επιχορηγεί τους Δήμους και άλλο είναι οι Δήμοι να φορολογούν κατ’ ευθείαν τους δημότες τους για να χρηματοδοτούν τις δαπάνες τους. Όταν ένας Δήμος φορολογεί τους δημότες του, οι δημότες θα αναμένουν καλύτερη διαχείριση και καλύτερες υπηρεσίες και θα ασκούν τις ανάλογες πιέσεις. Το όπλο του δημότη θα είναι η ψήφος του, η οποία θα έχει περισσότερη αξία σε σχέση με την αξία που έχει σήμερα με βάση το υφιστάμενο σύστημα. Οι τοπικοί άρχοντες θα νιώθουν την πίεση από τους δημότες και θα έχουν κίνητρο να κάνουν καλύτερη διαχείριση και να προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Ως αποτέλεσμα, οι δημότες θα πληρώνουν χαμηλότερα τέλη και φορολογίες. Επειδή οι τοπικοί άρχοντες εκλέγονται κάθε πέντε χρόνια, θα έχουν κάθε κίνητρο να μειώνουν φορολογίες και όχι να τις αυξάνουν, διότι οι ψηφοφόροι θα παρακολουθούν από κοντά.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2017, το κράτος θα ξοδέψει €94 εκατομμύρια για επιχορήγηση προς τους Δήμους και τις κοινότητες. Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνονται έργα της κυβέρνησης από τα οποία επωφελούνται Δήμοι και Κοινότητες, όπως είναι αυτοκινητόδρομοι, διαχείριση αποβλήτων, και άλλες υποδομές. Η κυβερνητική χορηγία προς τους Δήμους των ελεύθερων περιοχών ανέρχεται στα €54 εκατομμύρια, η χορηγία προς τα Κοινοτικά Συμβούλια των ελεύθερων περιοχών ανέρχεται στα€13 εκατομμύρια. Η οικονομική βοήθεια έναντι απώλειας επαγγελματικού φόρου προς τους Δήμους ανέρχεται στα €20 εκατομμύρια, και η χορηγία για τον οδικό φωτισμό (κατανάλωση) των Τοπικών Αρχών ανέρχεται στα €4 εκατομμύρια. Η κυβέρνηση προσφέρει επίσης χορηγία ύψους €4.5 εκατομμυρίων προς τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης των κατεχόμενων περιοχών.
Η κυβερνητική χορηγία των €94 εκατομμυρίων προς τους Δήμους και τις Κοινότητες, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να τερματιστεί (εκτός από τη χορηγία προς τους κατεχόμενους Δήμους και Κοινότητες), και η χρηματοδότηση των Δήμων και των Κοινοτήτων να προέρχεται αποκλειστικά από ίδιους πόρους. Αν ένας Δήμος θέλει να ξοδέψει περισσότερα, θα πρέπει να χρεώνει τους δημότες του και όχι το σύνολο των φορολογουμένων της χώρας. Αυτό είναι το ορθό και το δίκαιο. Αν ένας Δήμος είναι σπάταλος, οι δημότες ενδεχομένως να αντιδράσουν και αυτό είναι το καλύτερο εργαλείο πίεσης, που θα αναγκάσει το Δήμο να νοικοκυρευτεί.
Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης που προτείνει η κυβέρνηση, προβλέπει τη συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών, τη σταδιακή μείωση των Δήμων, τη δημιουργία ενιαίων φορέων αδειοδότησης κλπ. Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση είναι βεβαίως προς την ορθή κατεύθυνση και αναμένεται ότι θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης, θα βελτιώσει την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών και θα μειώσει το κόστος λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Με την πλήρη φιλελευθεροποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης όμως, θα δημιουργηθούν τέτοιες προϋποθέσεις, που οι στόχοι της προτεινόμενης μεταρρύθμισης θα επιτευχθούν από μόνοι τους σε βάθος χρόνου. Οι Δήμοι θα νιώσουν την ανάγκη να συνεργαστούν μεταξύ τους για να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος, για να ικανοποιήσουν τους δημότες τους. Κάποιοι Δήμοι θα αναγκαστούν να κλείσουν ή θα μετατραπούν σε Κέντρα Εξυπηρέτησης των Πολιτών.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ