Η εορτή της Πεντηκοστής
Ομιλία του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Μαρωνιτών Κύπρου κ.κ. Σελίμ Σφέιρ με την ευκαιρία της εορτής της Πεντηκοστής
Κυριακή 12 Ιουνίου 2022 ( Ιωάννης 14 / 15 – 20 )
«Αν με αγαπάτε, τηρήστε τις εντολές μου. Κι εγώ θα παρακαλέσω τον Πατέρα να σας δώσει άλλον Παράκλητο, το Πνεύμα της Αλήθειας, ώστε να είναι για πάντα μαζί σας. Το Πνεύμα αυτό δεν μπορεί να το δεχτεί ο κόσμος, γιατί ούτε το διακρίνει ούτε το γνωρίζει εσείς το γνωρίζετε, γιατί μένει κοντά σας και θα υπάρχει μέσα σας. Δε θα σας αφήσω ορφανούς θα ξανάρθω κοντά σας. Σε λίγο ο κόσμος δεν θα με βλέπει πια, εσείς όμως θα με βλέπετε, γιατί εγώ εξακολουθώ να ζω το ίδιο κι εσείς θα ζείτε. Όταν έρθει εκείνη η μέρα, θα το καταλάβετε ότι εγώ είμαι αχώριστος από τον Πατέρα, κι εσείς από μένα, κι εγώ από σας. Αμήν.
Αγαπητά εν Χριστό αδέλφια, αν μπορούσα να συνοψίσω το νόημα της σημερινής εορτής με λίγα λόγια, θα έλεγα ότι η Πεντηκοστή είναι η γιορτή της νέας ζωής, η γιορτή της δεύτερης ευκαιρίας. Οι απόστολοι δεν είχαν κρατήσει τις υποσχέσεις τους, δεν ήταν πιστοί και δεν τήρησαν τη φιλία τους προς τον Ιησού. Ο Ιούδας πρόδωσε, ο Πέτρος αρνήθηκε τρεις φορές και όλοι έφυγαν. Είχαν ανάγκη να συγχωρεθούν, να ανανεωθούν. Το Ευαγγέλιο μας λέει ότι ήταν κλειδωμένοι στο σπίτι και όλες οι πόρτες ήταν κλειδωμένες. Ήταν παράλυτοι από φόβο. Ένιωθαν παγιδευμένοι και δεν έβλεπαν διέξοδο.
Αλλά την Πεντηκοστή, το Άγιο Πνεύμα έρχεται να τους πει ότι υπάρχει διέξοδος, μια πιθανή διέξοδος, μια προοπτική για το μέλλον, ότι υπάρχει πάντα μια δεύτερη ευκαιρία. Ίσως και εσείς έχετε προδώσει, ίσως έχετε αποτύχει και έχετε κλειστεί στον εαυτό σας, στις ενοχές σας, στην ηττοπάθεια. Σήμερα ο Χριστός σας λέει ότι υπάρχει διέξοδος, μια δεύτερη ευκαιρία.
Όταν όλες οι πόρτες ήταν κλειστές, ο Χριστός έρχεται, αναπνέει πάνω στους μαθητές Του και τους δίνει τη δύναμη του Πνεύματός Του. Οι πόρτες ανοίγουν και ένας φρέσκος άνεμος τους καλεί να βγουν στην ύπαιθρο. Μπορούν πλέον να επικοινωνούν με όλους τους ανθρώπους του κόσμου. Στο πρώτο ανάγνωσμα, αναφέρεται ότι συγκεντρώνονται μαζί και ο καθένας «καταλαβαίνει τον άλλον στη δική του γλώσσα.»
Η Πεντηκοστή είναι το αντίθετο του Πύργου της Βαβέλ, όπου οι άνθρωποι μιλούσαν διαφορετικές γλώσσες και δεν καταλάβαιναν ο ένας τον άλλον. Στην Πεντηκοστή, αντίθετα, συναντάμε ανθρώπους από πολλές χώρες, που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, αλλά καταλαβαίνουν τι λένε οι απόστολοι. Αυτή είναι η ενότητα στη διαφορετικότητα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα.
Διαμέσου των αιώνων, η Εκκλησία έχει κάνει πολλά καλά πράγματα, αλλά έχει κάνει και λάθη. Ένα από αυτά ήταν να επιβληθούν τα λατινικά σε όλους τους πολιτισμούς και η Δεύτερη Σύνοδος του Βατικανού αναγνώρισε αυτό το λάθος. Αυτό αντιβαίνει στο πνεύμα της Πεντηκοστής. Η θεμελιώδης ιδέα της σημερινής γιορτής δεν είναι ότι όλοι μιλούν μια γλώσσα, αλλά ότι όλοι κατανοούν το μήνυμα του Ιησού Χριστού, ο καθένας στη δική του γλώσσα.
Εναπόκειται στην Εκκλησία να γίνει κατανοητή από όλους, να μάθει όλες τις γλώσσες, να ενταχθεί σε όλους τους πολιτισμούς. Το θέμα δεν είναι να καταλάβουν οι άνθρωποι τη γλώσσα της Εκκλησίας, αλλά να μιλήσουμε τη γλώσσα εκείνων που μας ακούν. Η Εκκλησία δεν πρέπει ποτέ να ταυτιστεί με έναν πολιτισμό ή ένα έθνος, γιατί αυτό θα ήταν ενάντια στο Πνεύμα της Πεντηκοστής.
Η παγκοσμιοποίηση δεν θα καταστρέψει ποτέ τις ιδιαίτερες παραδόσεις, τις διαφορετικές γλώσσες, τις αξίες κάθε λαού. Η Πεντηκοστή δημιουργεί ένα ενοποιητικό αποτέλεσμα, ενώ παράλληλα σέβεται την ποικιλομορφία των πολιτισμών.
Στις κυριακάτικες συναθροίσεις μας είμαστε ένα μωσαϊκό ανθρώπων που είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους: πλούσιοι και φτωχοί, νέοι και ηλικιωμένοι, με μερικές φορές αντίθετες ιδέες για μια σειρά από θέματα. Πέρα όμως από όλα αυτά, το πνεύμα προτείνει την ενότητα στην ποικιλομορφία και τον σεβασμό στις αποκλίσεις.
Η Εκκλησία της Πεντηκοστής αρνείται να κλειστεί σε γκέτο, σε παρεκκλήσια. Είναι ανοικτή σε όλους. Η Εκκλησία της Πεντηκοστής αρνείται να κλειστεί στα σκευοφυλάκια, προσπαθώντας να ξεφύγει από την πραγματικότητα της ζωής, αποφεύγοντας να λερωθεί. Αυτό προσπάθησαν να κάνουν οι απόστολοι, στην ασφάλεια και την ησυχία του ανώτερου δωματίου, πίσω από κλειστές πόρτες. Αλλά το Άγιο Πνεύμα τους αναγκάζει να ανοίξουν διάπλατα τις πόρτες και να βγουν στο δρόμο. Η ζωή της Εκκλησίας πρέπει να είναι ένα σημάδι της αγάπης του Θεού μέσα στον κόσμο μας. Το Πνεύμα έδωσε στους μαθητές το κουράγιο να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής.
Στη δεύτερη επιστολή προς τον Τιμόθεο διαβάζουμε: «Διότι δεν μας έδωσε ο Θεός πνεύμα δειλίας, αλλά μας έδωσε πνεύμα δυνάμεως, και αγάπης και σωφρονισμού.» (Β Τιμ 1, 6-7)
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, η Πεντηκοστή μας προσκαλεί να ανοιχτούμε στο Πνεύμα που μας δίνει το θάρρος να ζήσουμε την πίστη μας γινόμενοι μάρτυρες του Ιησού Χριστού και του μηνύματός Του για ενότητα και ειρήνη. Όπως λέει τόσο καλά η Ακολουθία της σημερινής γιορτής: «Έλα, Άγιο Πνεύμα, στις καρδιές μας… Μαλάκωσε ό,τι είναι άκαμπτο, ζέστανε ό,τι είναι κρύο, κάνε ίσιο ό,τι είναι στραβό.»
Διαλογισμός για το Ευαγγέλιο της ημέρας
Το σημερινό ευαγγέλιο είναι μέρος της πρώτης αποχαιρετιστήριας ομιλίας του Ιησού στο ευαγγέλιο του Αγίου Ιωάννη. Ο Ιησούς έχει περάσει περίπου δύο χρόνια με τους αποστόλους Του, οι οποίοι άφησαν τα πάντα για να Τον ακολουθήσουν. Θέλει να τους προετοιμάσει για το δράμα του θανάτου Του στο σταυρό. Για να μην μείνουν στη φαινομενική αποτυχία του πιο τρομερού βασανιστηρίου που επέβαλαν οι Ρωμαίοι στους σκλάβους, της σταύρωσης, θέλει να τους διδάξει να ζουν χωρίς τη φυσική Του παρουσία στο πλευρό τους, να ζουν μια ορισμένη απουσία ή μάλλον μια άλλη μορφή παρουσίας, αφού όταν αναστηθεί θα τους δώσει το μεγάλο δώρο του Πνεύματός Του.
1.Προσωπική εμπειρία της κοινωνίας. Υπάρχει όμως ένας όρος για να ζήσουν οι μαθητές αυτή την εμπειρία, και αυτός είναι να ζήσουν αυτό που ο ίδιος ο Ιησούς έζησε πάντα: την ελεύθερη αγάπη. «Αν με αγαπάτε, θα τηρείτε τις εντολές μου.» Ποιες εντολές; Οι απόστολοι τις θυμούνται καλά: είναι η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον. Οι απόστολοι καλούνται λοιπόν να τηρήσουν τα λόγια του δασκάλου τους και να συνεχίσουν το έργο που αυτός ξεκίνησε. Χάρη στο Πνεύμα που Τους υποσχέθηκε, δεν θα μείνουν ορφανοί. Στο πιο οικείο μέρος της καρδιάς τους, θα έχουν μια προσωπική εμπειρία κοινωνίας με τον Θεό. Θα ανακαλύψουν ότι η ζωή τους συνδέεται με τη ζωή του Χριστού: « Όταν έρθει εκείνη η μέρα, θα το καταλάβετε ότι εγώ είμαι αχώριστος από τον Πατέρα, κι εσείς από μένα, κι εγώ από σας.» Αυτό θα εκφράσει ο Απόστολος Παύλος με έναν αξιοσημείωτο τρόπο: «Δεν ζω πλέον εγώ, αλλά ο Χριστός που ζει μέσα μου.» Και θα το βιώσουν αυτό εκπληρώνοντας την εντολή της αγάπης: «Όποιος με αγαπάει, θα αγαπηθεί από τον Πατέρα μου, και εγώ θα τον αγαπώ και θα του δείξω τον εαυτό μου.»
2.Μια άλλη μορφή παρουσίας. Αυτά τα λόγια του Ιησού μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε ένα από τα στάδια του πένθους. Μετά το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, ενός συζύγου για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι, κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, συσσωρεύουν εξωτερικές αναμνήσεις, φωτογραφίες, ρούχα…
Ζουν μια πολύ οδυνηρή περίοδο έλλειψης, απουσίας, αποδόμησης. Τα πάντα τους φαίνονται άχρηστα. Αλλά σταδιακά κάποιοι καταφέρνουν να επανέλθουν. Για αυτούς, ο νεκρός δεν είναι πλέον έξω αλλά μέσα τους. Προχωρούν σε μια άλλη σύνδεση μαζί του, σε μια άλλη μορφή παρουσίας. Χάρη στην αγάπη που είχαν και εξακολουθούν να έχουν γι’ αυτόν, βρίσκουν νέα δύναμη για να συνεχίσουν, προφανώς μόνοι τους, το έργο που ξεκίνησαν μαζί. Ζουν μια εμπειρία βαθιάς κοινωνίας, στην κοινωνία των αγίων, με τον αποθανόντα που είναι πολύ παρών σε αυτούς. Θυμάμαι μια χήρα να μου λέει: «Είναι πάντα μαζί μου. Δεν είμαι ποτέ μόνη. Με βοηθάει να κάνω αυτό που κάναμε μαζί.»
Η εμπειρία των ανθρώπων που πενθούν και το σημερινό ευαγγελικό κείμενο μπορούν επομένως να φωτιστούν η μία από την άλλη.
Βρισκόμαστε στην περίοδο του Πάσχα: μια εποχή όπου το πένθος και η φαινομενική αποτυχία δίνουν τη θέση τους στην ανακάλυψη του άδειου τάφου, στην απροσδόκητη και μυστηριώδη παρουσία του Αναστημένου και στη δωρεά του Αγίου Πνεύματος: «Εγώ θα προσευχηθώ στον Πατέρα, και αυτός θα σας δώσει έναν άλλο Σύμβουλο, που θα είναι μαζί σας πάντοτε: το Πνεύμα της αλήθειας… τον γνωρίζετε, διότι κατοικεί μαζί σας και θα είναι μέσα σας.»
Είθε αυτή η περίοδος να είναι μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε, μέσα στη θλίψη και τις αποτυχίες μας, τη δύναμη του Πνεύματος που αποκαλύπτει την παρουσία του Χριστού και μας δίνει τη δυνατότητα να τον βιώσουμε με πίστη στο λόγο του. Αμήν.
- Σελίμ Σφέιρ
Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου
