Η Κύπρος συνεχίζει να διατηρεί μακροοικονομικές ανισορροπίες υψηλού κινδύνου, παρά τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία πλέον παρακολουθεί στενά, όχι μόνο την Κύπρο, αλλά όλες τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Σύμφωνα με το προσχέδιο της έκθεσης που εκδίδει η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων κάθε χρόνο στα πλαίσια της νέας οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ που ξεκίνησε το 2011 μετά την κρίση του 2008, η Κύπρος δεν έχει καταφέρει να μειώσει σε ικανοποιητικό βαθμό τις μεγάλες ανισορροπίες που μαστίζουν την Κυπριακή κοινωνία εδώ και αρκετά χρόνια. Ανισορροπίες οι οποίες βολεύουν λίγους αλλά είναι εις βάρος της κοινωνίας.
Οι ανισορροπίες αυτές είναι αρκετές και αποτελούν τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία της χώρας και των πολιτών της. Κάποιες από τις ανισορροπίες που αναφέρονται στην έκθεση είναι τα ψηλά επίπεδα του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η καθυστέρηση στις ιδιωτικοποιήσεις, η υπερβολική καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης, η παρατεταμένη ανεργία ιδιαίτερα στους νέους, η ανεπάρκεια του συστήματος υγείας, η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να ικανοποιεί την αγορά εργασίας και άλλες. Ως αποτέλεσμα των μακροοικονομικών ανισορροπιών και της απουσίας μεταρρυθμίσεων, η Κυπριακή κοινωνία βιώνει ψηλά ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, μεγάλες ανισότητες στην κατανομή το Εθνικού Εισοδήματος και πολλά άλλα κοινωνικά προβλήματα.
Τα πιο πάνω αναφέρονται στην έκθεση της Επιτροπής κάθε χρόνο, αλλά πολύ λίγα γίνονται για τη διόρθωση τους. Από το 2013 η κυβέρνηση προσπαθεί να προωθήσει μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να μειώσουν τις ανισορροπίες και να διορθώσουν τις στρεβλώσεις, όμως οι προσπάθειες αυτές προσκρούουν στην σκληρή και στείρα αντιπολίτευση, η οποία εξυπηρετεί συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των ιδιωτικοποιήσεων, της μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα, και στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπου η κυβέρνηση έκανε προσπάθειες και πρότεινε λύσεις, αλλά αυτές δεν πέρασαν από τη Βουλή.
Κανονικά, και σε ότι αφορά στις μακροοικονομικές ανισορροπίες που δημιουργούνται κατά καιρούς στην οικονομία, η πολιτεία θα έπρεπε να ήταν συνεχή επαγρύπνηση και να τις διορθώνει άμεσα πριν αυτές ξεφύγουν, διότι καθώς οι ανισορροπίες μεγαλώνουν, τα μέτρα που χρειάζονται να ληφθούν είναι όλο και πιο σκληρά. Όλοι βιώσαμε το 2013 όταν κατέρρευσε το δημόσιο από τα ψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα αλλά και ο τραπεζικός τομέας υπό το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σήμερα, έχει διορθωθεί το πρώτο αλλά όχι το δεύτερο. Το δημόσιο δεν παράγει πλέον, και ευτυχώς δεν μπορεί, δημοσιονομικά ελλείμματα. Ο τραπεζικός τομέας δεν παράγει πλέον μη εξυπηρετούμενα δάνεια (δηλαδή δεν χορηγεί νέα δάνεια υψηλού κινδύνου), αλλά καλείται να αντιμετωπίσει τα υφιστάμενα μη εξυπηρετούμενα. Εάν αυτή η κοινωνία δεν κατανοήσει ότι οι ανισορροπίες είναι ασθένειες που πρέπει να τυγχάνουν έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας, τότε τα προβλήματα αυτά θα τα κληρονομήσουν τα παιδιά μας. Τα γνωστά κυπριακά ρητά «παίξε πελλόν» και «κρύψε να περάσουμε» δεν μπορούν να ισχύουν για πάντα.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy
