Η γήρανση του πληθυσμού στην Κύπρο είναι μια αναπόφευκτη εξέλιξη, και δεν είναι δυνατόν να αποφύγουμε τις συνέπειες της, εκτός και αν φέρουμε δεκάδες χιλιάδες μετανάστες, επιπρόσθετα από τους υφιστάμενους, για να εργάζονται και εισφέρουν στα κοινωνικά ταμεία ασφάλισης και υγείας. Ούτε η αύξηση των γεννήσεων μπορεί να μειώσει τα προβλήματα που δημιουργεί η γήρανση του πληθυσμού πριν περάσουν 20 χρόνια τουλάχιστον, μέχρι δηλαδή να μεγαλώσουν τα παιδιά και να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Η αύξηση των γεννήσεων αντιμετωπίζει τη γήρανση του πληθυσμού σε μακροχρόνιο ορίζοντα.
Η γήρανση του πληθυσμού σημαίνει ότι οι ηλικιωμένοι αυξάνονται σε σχέση με το εργατικό δυναμικό της χώρας. Οι ηλικιωμένοι αυξάνονται περισσότερο από τους εργαζόμενους, οι οποίοι πληρώνουν φόρους και εισφέρουν στα κοινωνικά ταμεία συνταξιοδότησης και υγείας. Η αύξηση στο προσδόκιμο ζωής επιδεινώνει το πρόβλημα ακόμα περισσότερο. Η γήρανση του πληθυσμού επιβαρύνει τα ταμεία κοινωνικών ασφαλίσεων και υγείας, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι εισφορές των εργαζομένων, και να μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα τους, άρα και το βιοτικό τους επίπεδο.
Σε χώρες της Ευρώπης όπου η γήρανση του πληθυσμού βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, οι δαπάνες για τις συντάξεις και την υγεία είναι ψηλότερες από ότι είναι σε άλλες χώρες, όπου η γήρανση του πληθυσμού βρίσκεται στα αρχικά στάδια, όπως για παράδειγμα η Κύπρος. Με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα ξοδεύει το 18% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) για συντάξεις ενώ 10 χρόνια πριν, το ποσοστό αυτό ήταν 9.6%. Ιταλία, Γαλλία και Πορτογαλία ακολουθούν. Στην Κύπρο, το ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανάται σε συνταξιοδοτικές παροχές είναι 12% αλλά αυξάνεται κάθε χρόνο.
Με δεδομένη την επικείμενη γήρανση του πληθυσμού και τις συνέπειες της, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μέτρα σήμερα, πέρα από αυτά που ήδη λαμβάνει. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν κίνητρα για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό για γυναίκες και άτομα άνω των 65 ετών, διότι όσοι εργάζονται, εισφέρουν και στα ταμεία του κράτους. Πολύ σημαντικές είναι επίσης οι πολιτικές που είναι φιλικές προς την οικογένεια, όπως είναι η καθολική εφαρμογή του ολοήμερου σχολείου, και η δημιουργία βρεφοκομικών και παιδοκομικών σταθμών. Τα μέτρα αυτά θα επιτρέψουν στους γονείς να εργάζονται απρόσκοπτα κατά τη διάρκεια της ημέρας ενώ θα αυξήσει και τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Οι βρεφοκομικοί και παιδοκομικοί σταθμοί θα πρέπει να είναι ιδιωτικοί, με το κράτος θα επιδοτεί τη φοίτηση των παιδιών ενώ παράλληλα θα αναπτυχθεί και ένας υγιής ανταγωνισμός στην αγορά αυτή. Η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να ενισχύσει περισσότερο την έλκυση εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού (αντί μαζικής μετανάστευσης), πέρα από τις υφιστάμενες πρακτικές, και την προσέλκυση ξένων εταιριών με δραστηριότητες στην Κύπρο, διότι οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι σε αυτές, εισφέρουν στα ταμεία.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy
