Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος έχει καταφέρει να τριπλασιάσει το μερίδιο της κάλυψης των ενεργειακών της αναγκών τα τελευταία 12 χρόνια, είναι ακόμη πολύ πίσω σε σχέση με τους εταίρους της στην Ευρώπη και αρκετά πίσω από το στόχο της που είναι να καλύπτει το 13% μέχρι το 2020. Σύμφωνα με Δελτίο Τύπου της Eurostat, 21 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτουν πέραν των 10% των ενεργειακών τους αναγκών από ανανεώσιμες πηγές, κυρίως από τον άνεμο και τον ήλιο. Τα στοιχεία αφορούν το 2016. Επτά χώρες της Ένωσης, ανάμεσα τους και η Κύπρος δεν έχουν φτάσει ακόμη στο 10% και δεν είναι ούτε κοντά στους στόχους που έχουν θέσει μέχρι το 2020, με βάση τη Στρατηγική 2020. Οι υπόλοιπες χώρες είναι η Ιρλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Μάλτα, Ολλανδία και Λουξεμβούργο. Αξίζει να σημειωθεί ότι 11 χώρες έχουν ξεπεράσει το 20% ενώ η Σουηδία έχει φτάσει το 53%. Δεύτερη η Φινλανδία με 39% και τελευταίο το Λουξεμβούργο με 5%. Πάντως, 11 από τις 28 χώρες της Ένωσης έχουν ήδη πετύχει τους στόχους τους για το 2020 και αυτό έχει τεράστια σημασία, όχι μόνο από οικονομικής και περιβαλλοντικής άποψης αλλά και από πλευράς αξιοπιστίας της κάθε χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στόχο το ποσοστό κάλυψης ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές να φτάσει το 20% μέχρι το 2020 και 27% μέχρι το 2030. Πριν ένα μήνα η Επιτροπή για τη Βιομηχανία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε υπέρ της αύξησης του στόχου στο 35% μέχρι το 2030, όμως ο στόχος αυτός δεν είναι ακόμα δεσμευτικός. Πάντως, με βάση τα στοιχεία για το 2016, το ποσοστό κάλυψης των ενεργειακών αναγκών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει φτάσει το 17%. Κάποιες χώρες έχουν προχωρήσει περισσότερο από άλλες και οι αποκλίσεις από το μέσο όρο είναι μεγάλες. Η κάθε χώρα έχει θέσει διαφορετικούς στόχους ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην κάθε χώρα.
Η αύξηση στη χρήση ανανεώσιμων πηγών για κάποιες χώρες δεν είναι εύκολη υπόθεση καθώς οι επενδύσεις που έχουν γίνει σε συμβατικές μορφές ενέργειας δεν έχουν αποσβεστεί ακόμα, ενώ το κόστος από ανανεώσιμες πηγές δεν είναι ανταγωνιστικό. Η μείωση στις τιμές του πετρελαίου διεθνώς κατά 40% (από τα $100 το βαρέλι στα $60) έχει μειώσει το κόστος παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Επιπλέον, κάποιες χώρες, όμως η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία παράγουν πολύ φθηνή ενέργεια από πυρηνικούς αντιδραστήρες, οι οποίοι έχουν κοστίσει δισεκατομμύρια ευρώ. Δεν είναι εύκολο για τις χώρες αυτές να στραφούν τόσο γρήγορα στις ανανεώσιμες πηγές.
Μικρές χώρες όπως η Κύπρος, η Μάλτα και η Ιρλανδία έχουν χαμηλά ποσοστά κάλυψης από ανανεώσιμες πηγές, (9%, 6% και 9.5%) και είναι μακριά από τους στόχους τους, λόγω του ότι είναι νησιά και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας τους είναι απομονωμένα και δεν συνδέονται με συστήματα άλλων χωρών, για να στηρίζει το ένα το άλλο. Συνεπώς, η εξάρτηση των χωρών αυτών από συμβατικές πηγές ενέργειας είναι ακόμα μεγάλη. Οι μικρές αυτές χώρες δεν έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν το ποσοστό κάλυψης από ανανεώσιμες πηγές πέραν του 40% καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ασταθείς και παράγουν ενέργεια μόνο όταν υπάρχει ηλιοφάνεια και άνεμος. Ίσως, η εξέλιξη της τεχνολογίας σε ότι αφορά την αποθήκευση ενέργειας, προσφέρει τη δυνατότητα στις χώρες αυτές να καλύπτουν τις ανάγκες τους από ανανεώσιμες πηγές όταν υπάρχει παρατεταμένη συννεφιά και ο άνεμος δεν φυσά αρκετά.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy