Αν οι καταθέσεις σας είναι μέχρι €100,000, τότε δεν υπάρχει διαφορά σε ποια τράπεζα έχετε τα χρήματα σας, είναι μάλιστα λογικό να επιλέξετε την τράπεζα που πληρώνει το ψηλότερο επιτόκιο και προσφέρει την καλύτερη εξυπηρέτηση. Οι πρώτες €100,000 είναι εγγυημένες με Νόμο από το κράτος, ενώ καταθέσεις άνω των €100,000 δεν είναι εγγυημένες και η τύχη τους εξαρτάται από την διαχείριση που θα κάνει η τράπεζα. Αν δηλαδή, μια τράπεζα χορηγήσει δάνεια υψηλού κινδύνου, τότε ενδεχομένως οι μη εγγυημένες καταθέσεις να είναι τίθενται σε κίνδυνο. Αυτή είναι η αλήθεια, και για αυτό το λόγο, οι καταθέτες που διαθέτουν καταθέσεις άνω των €100,000 ανά άτομο, ανά τράπεζα, καλούνται να είναι πολύ προσεκτικοί στις επιλογές τους. Και όπως σε μια ελεύθερη αγορά ο άρχοντας είναι ο καταναλωτής, έτσι και στην τραπεζική αγορά, ο άρχοντας είναι ο πελάτης, δηλαδή, οι καταθέτες και οι δανειολήπτες. Αν οι καταθέτες και οι δανειολήπτες είναι προσεκτικοί και μελετημένοι, τότε και οι τράπεζες θα λειτουργούν καλύτερα και ο κίνδυνος για τις μη εγγυημένες καταθέσεις πολύ χαμηλότερος.
Σήμερα, όλες οι χώρες της Ευρωζώνης είναι υποχρεωμένες να εγγυηθούν τις πρώτες €100,000 ανά καταθέτη, ανά τράπεζα. Για παράδειγμα, ένας καταθέτης μπορεί να έχει συνολικές καταθέσεις ύψους €300,000 σε τρείς διαφορετικές τράπεζες, €100,000 σε κάθε τράπεζα, και να είναι όλες διασφαλισμένες. Η εγγύηση των καταθέσεων πηγάζει από Ευρωπαϊκή Οδηγία, η οποία έχει ενσωματωθεί στις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών της Ευρωζώνης και αποτελεί ευθύνη του κάθε κράτους ξεχωριστά, τουλάχιστον επί του παρόντος. Αργότερα, όταν η Ευρώπη μετατραπεί σε Πολιτική Ένωση, το Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων μέχρι €100,000 θα είναι πανευρωπαϊκό.
Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Τραπεζικής Ένωσης, δημιουργούνται δύο Ταμεία, το Ταμείο Εξυγίανσης και το Ταμείο Εγγύησης των καταθέσεων. Οι τράπεζες της Ευρωζώνης εισφέρουν και στα δύο Ταμεία, μέχρι το Ταμείο Εξυγίανσης να μαζέψει το 0.8% των συνολικών καταθέσεων της Ευρωζώνης και το Ταμείο Εγγύησης των καταθέσεων να μαζέψει το 1% των συνολικών εξασφαλισμένων καταθέσεων της Ευρωζώνης. Τα δύο αυτά Ταμεία ενισχύουν την εμπιστοσύνη των καταθετών στο τραπεζικό σύστημα, ακόμα και αν δεν χρειαστεί να ενεργοποιηθούν ποτέ. Όμως, εάν χρειαστεί, τα δύο αυτά Ταμεία θα ενεργοποιηθούν και θα προστατέψουν τους καταθέτες.
Το Ταμείο Εξυγίανσης ενεργοποιείτε όταν μια τράπεζα δεν έχει αρκετά ίδια κεφάλαια, όπως προνοούν οι κανονισμοί, και δεν μπορεί να τα αντλήσει από τους υφιστάμενους μετόχους ή άλλους επενδυτές. Το Ταμείο Εξυγίανσης μπορεί να συνεισφέρει μέχρι το 5% των κεφαλαίων που χρειάζεται η τράπεζα. Βασικά, το Ταμείο Εξυγίανσης αποκτά μετοχικό κεφάλαιο στην τράπεζα. Από εκεί και πέρα, αν απαιτούνται περισσότερα κεφάλαια, τότε και μόνο τότε, η Αρχή Εξυγίανσης θα προχωρήσει με κούρεμα των μη εγγυημένων καταθέσεων. Αυτό σημαίνει ότι μέρος ή το σύνολο των μη εγγυημένων καταθέσεων μετατρέπεται σε μετοχικό κεφάλαιο, όπως έγινε στην περίπτωση της Τράπεζας Κύπρου το 2013. Αν και μετά το κούρεμα των μη εγγυημένων καταθέσεων, η τράπεζα χρειάζεται περισσότερα κεφάλαια, τότε η Αρχή Εξυγίανσης μπορεί να κλείσει την χρεοκοπημένη τράπεζα και να μεταφέρει τις εγγυημένες καταθέσεις και τα δάνεια σε μια άλλη τράπεζα, όπως έγινε στην περίπτωση της Λαϊκής Τράπεζας το 2013.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy