Το ποσοστό των πτυχιούχων που εργοδοτούνται σε διάστημα τριών ετών από την απόκτηση του πτυχίου τους ανέρχεται στο 76.4% στην Κύπρο σε σύγκριση με 82.8% στην Ευρώπη των 28 κρατών μελών. Οι πιο πάνω αριθμοί αναφέρονται στους πτυχιούχους που εργάζονται σε πλήρη ή μερική απασχόληση ή με κάποια άλλη μορφή απασχόλησης, και σε οποιαδήποτε θέση εργασίας, όχι κατ’ ανάγκη στο επάγγελμα που έχουν σπουδάσει. Δηλαδή, μπορεί κάποιος πτυχιούχος να έχει σπουδάσει πολιτικές επιστήμες και τώρα εργάζεται ως πωλητής σε κατάστημα ή ως αυτοεργοδοτούμενος. Η Μάλτα είναι πρώτη στην Ευρώπη με 97% των πτυχιούχων της να εξασφαλίζουν εργασία μέσα σε τρία χρόνια από την απόκτηση του πτυχίου τους, και ακολουθούν η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Σουηδία, η Λιθουανία και η Ουγγαρία με ποσοστά πάνω από το 90%. Τα χαμηλότερα ποσοστά κατέχουν η Ελλάδα με 55% και η Ιταλία με 61%.
Από τα πιο πάνω στοιχεία προκύπτει ότι το 23.6% των πτυχιούχων στην Κύπρο ψάχνει για εργασία τρία ή περισσότερα χρόνια μετά την απόκτηση του πτυχίου τους σε σύγκριση με το 17.2% στην Ευρώπη. Να σημειώσουμε στα ποσοστά αυτά περιλαμβάνονται και οι πτυχιούχοι που συνεχίζουν για μεταπτυχιακό, πολλοί από τους οποίους δεν επιθυμούν να εργάζονται διότι σπουδάζουν. Στην Κύπρο, με βάση άλλη μελέτη κυπριακής προέλευσης, το ποσοστό των πτυχιούχων που συνεχίζει για μεταπτυχιακό ανέρχεται στο 50%. Το γεγονός αυτό βεβαίως δεν υποβαθμίζει το πρόβλημα της μακροχρόνιας ανεργίας στην Κύπρο, διότι οι κάτοχοι μεταπτυχιακών θα ψάχνουν και αυτοί για δουλειά μετά το πέρας των σπουδών τους. Η μακροχρόνια ανεργία είναι μάστιγα διότι πέρα από τις οικονομικές προεκτάσεις, έχει και κοινωνικές. Η ανεργία είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη αλλά η μακροχρόνια ανεργία είναι πολύ χειρότερη.
Η μακροχρόνια ανεργία οφείλεται σε διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας αλλά και στη δυσκαμψία της αγοράς εργασίας. Η υπερβολική προσφορά πτυχιούχων σε ακαδημαϊκά προγράμματα, τα οποία δεν έχουν προοπτική εργοδότησης, η αναντιστοιχία των πτυχιούχων με τις διαθέσιμες θέσεις στην αγορά εργασίας (mismatch of skills), η δυσκαμψία της αγοράς εργασίας, ο τεράστιος δημόσιος τομέας και άλλοι παράγοντες διατηρούν την μακροχρόνια ανεργία στην Κύπρο σε επίπεδα ψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σύμφωνα με Eurostat, η μακροχρόνια ανεργία στην Κύπρο ανέρχεται στο 5.8% σε σχέση με 4% στην Ευρώπη. Στη Γερμανία, η μακροχρόνια ανεργία είναι 1.7% ενώ στην Ελλάδα είναι 17%. Η μακροχρόνια ανεργία αφορά μόνο αυτούς που είναι άνεργοι περισσότερο από 12 μήνες.
Η ανάπτυξη της οικονομίας είναι η καλύτερη λύση για τη μείωση της ανεργίας αφού αυξάνει τις θέσεις εργασίας στην οικονομία. Όμως, η ανάπτυξη δεν επιλύει τα διαρθρωτικά προβλήματα που διατηρούν την μακροχρόνια ανεργία σε ψηλά επίπεδα. Για να μειωθεί η ανεργία σε μόνιμη βάση, απαιτούνται τολμηρές μεταρρυθμίσεις από μέρους της κυβέρνησης, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος. Λύσεις οι οποίες θα κάνουν το ζευγάρωμα μεταξύ πτυχιούχων και θέσεων εργασίας πιο εύκολο και την αγορά εργασίας πιο ευέλικτη.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy