Μία μετά την άλλη, οι ανεξάρτητες υπηρεσίες του κράτους, αλλά και αρκετά υπουργεία και ημικρατικοί οργανισμοί, παρελαύνουν στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής για να παρουσιάσουν τους προϋπολογισμούς τους για το 2018, και για να ενημερώσουν ότι χρειάζονται προσωπικό. Σπάνια, εμφανίζεται κάποια υπηρεσία που δεν χρειάζεται προσωπικό. Ανάμεσα στις υπηρεσίες αυτές είναι η Νομική Υπηρεσία, Η Δικαστική Υπηρεσία, η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού, η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου, ο Γενικός Ελεγκτής, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και άλλες. Ο κατάλογος είναι μεγάλος και οι θέσεις που απαιτούνται είναι πάρα πολλές. Το κόστος πλήρωσης αυτών τω θέσεων είναι ψηλό και προσθέτει στο ήδη ψηλό κόστος του κρατικού μισθολογίου.
Το πρόβλημα βεβαίως δεν είναι ότι οι υπηρεσίες χρειάζονται προσωπικό διότι το κράτος πρέπει να λειτουργήσει, προς όφελος των πολιτών, των επιχειρήσεων, της οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα. Το πρόβλημα είναι ότι οι προσλήψεις αφορούν σε μόνιμο προσωπικό, το οποίο εξυπακούει μόνιμη δαπάνη για το κράτος, δηλαδή για το φορολογούμενο. Είναι ευρέως γνωστό ότι όσοι προσλαμβάνονται στο δημόσιο θεωρούνται μόνιμοι υπάλληλοι, ένα τεράστιο λάθος κατά τη γνώμη μου, το οποίο κοστίζει πολλαπλάσια στην Κυπριακή κοινωνία.
Η μονιμότητα ακούγεται ωραία στα αυτιά των εργαζομένων αλλά στην ουσία μειώνει την παραγωγικότητα του και λειτουργεί εις βάρος των νέων ανθρώπων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας. Διότι η μονιμότητα δεν επιτρέπει ευέλικτη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στο δημόσιο ενώ ταυτόχρονα δεν επιτρέπει νέες προσλήψεις αφού οι χρηματικοί πόροι του δημοσίου είναι περιορισμένοι. Αυτό το έχει αναφέρει και ο Mario Draghi, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε μια από τις ομιλίες του, ότι δηλαδή οι εργατικοί νόμοι προστατεύουν τους εργαζόμενους εις βάρος των νέων ανθρώπων, ιδιαίτερα στο δημόσιο τομέα.
Με τα σημερινά δεδομένα, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του δημοσίου θα πρέπει να αυξάνονται οι φορολογίες, εκτός και εάν το μέγεθος της οικονομίας αυξάνεται σε μόνιμη βάση, οπότε θα αυξάνεται και η φορολογική βάση. Η οικονομία όμως κινείται σε κύκλους, κάποτε βρίσκεται σε ανάπτυξη και κάποτε σε επιβράδυνση, ή ακόμα μπορεί να διανύει και περιόδους ύφεσης, όπως πριν μερικά χρόνια. Τα έσοδα του κράτους αυξομειώνονται, όμως οι δαπάνες διατηρούνται σε ψηλά επίπεδα. Το κράτος βρίσκεται συνεχώς στα όρια του, διότι όλες σχεδόν οι δαπάνες του είναι μόνιμες και ανελαστικές. Επιπλέον, το κράτος δεν μπορεί πλέον να δανείζεται για να καλύπτει ελλείμματα αλλά μόνο για να αναχρηματοδοτεί υφιστάμενα χρέη που λήγουν. Άρα, η κύρια πηγή εσόδων είναι οι φορολογίες που επιβαρύνουν την κοινωνία.
Οι φορολογίες όμως είναι ήδη ψηλές, αφού κυμαίνονται γύρω στο 40% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), χωρίς να περιλαμβάνεται το κόστος των ημικρατικών οργανισμών και των τοπικών αυτοδιοικήσεων, το οποίο επίσης πληρώνει ο φορολογούμενος. Τολμώ να δηλώσω, και θα το αποδείξω σε επόμενο άρθρο, ότι ο μέσος Κύπριος φορολογούμενος παίρνει σπίτι του καθαρά χρήματα, λιγότερα από τα μισά που κερδίζει από την εργασία του. Διότι έχουμε φτιάξει μια κοινωνία, η οποία κυβερνάται από ένα τεράστιο, δαπανηρό και υδροκέφαλο κράτος, το οποίο απορροφά και αφαιρεί τεράστιους πόρους από την ανάπτυξη. Σε αυτό το τόπο, συμφέρει να ζει κάποιος με επιδόματα.
Σε μια οικονομία, τα χρήματα που πληρώνουν οι φορολογούμενοι και οι επιχειρήσεις, αφαιρούν από την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, που θα μπορούσε να παράγει νέες θέσεις εργασίας για τους νέους ανθρώπους, και τις δεκάδες χιλιάδες πτυχιούχους που αναζητούν εργασία. Το κράτος οφείλει να λειτουργεί με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και να είναι αποτελεσματικό και ευέλικτο. Το κράτος οφείλει να προσφέρει θέσεις εργασίας με ευέλικτους όρους και κίνητρα για τους εργαζόμενους, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και όχι μόνιμες θέσεις οι οποίες σκοτώνουν την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy
