1.Έχετε τύχει οποιασδήποτε ενημέρωσης για το πως έχουν τα πράγματα μετά την εξαγγελία του κ. Ακκιντζί για επιστροφή των Μαρωνιτών στα χωριά τους; Σε ποιες ενέργειες έχετε προβεί και τι επαφές είχατε;
Οι Μαρωνίτες εδώ και 43 χρόνια αγωνίζονται με νύχια και με δόντια, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, για να κρατήσουν τα χωριά τους στη ζωή. Όπως θα πρέπει να γνωρίζετε, ως συνέπεια των τραγικών γεγονότων του 1974, η συντριπτική πλειοψηφία των Μαρωνιτών ξεριζώθηκαν από την γη τους και έφυγαν ως πρόσφυγες διασκορπισμένοι σε ολόκληρη την Κύπρο, ενώ ένας σοβαρός αριθμός Μαρωνιτών παρέμειναν ως εγκλωβισμένοι στα χωριά μας. Οι ηρωικοί μας εγκλωβισμένοι με την θυσία και τους αγώνες τους κράτησαν για 43 χρόνια ζωντανό τον Κορμακίτη, την Καρπάσια και τον Ασώματο. Δυστυχώς η Αγία Μαρίνα, το τέταρτο Μαρωνίτικο χωριό, από το 1974 ήταν και παραμένει να είναι έγκλειστο στρατόπεδο. Έγκλειστο στρατόπεδο ήταν και εξακολουθεί να είναι και ο Ασώματος με την διαφορά ότι στον Ασώματο παρέμειναν μετά το 1974 μερικές δεκάδες Μαρωνίτες ηρωικοί εγκλωβισμένοι κάτοικοι (εντός του στρατοπέδου). Οι Μαρωνίτες βρίσκονται σε αυτό τον τόπο για 1200 χρόνια και αντιλαμβάνεστε ότι ο αγώνας που σήμερα διεξάγουν είναι αγώνας επιβίωσης. Φυσικής επιβίωσης. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια θεωρούμε πως η διατήρηση των χωριών μας και η επιστροφή του κόσμου στις περιουσίες του σε συνθήκες ασφάλειας και σεβασμού των ανθρωπίνων του δικαιωμάτων αποτελεί προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση της Μαρωνιτικής κοινότητας. Ανέκαθεν, και στα πλαίσια ακριβώς της ανάγκης για φυσική επιβίωση μια ιστορικής μειονότητας αυτού του τόπου, θέση τόσο της κοινότητας μας όσο και των κυπριακών κυβερνήσεων ήταν όπως φύγει ο στρατός από τα χωριά και όπως δοθεί η δυνατότητα στους νόμιμους κατοίκους των χωριών να επιστρέψουν στις πατρογονικές τους εστίες. Και όλα αυτά τα χρόνια κατεβλήθησαν και καταβάλλονται τεράστιες προσπάθειες για προώθηση της πιο πάνω θέσης που για μας ήταν και είναι στόχος πρώτης προτεραιότητας. Άρα αυτή η εξαγγελία του κ. Ακκιντζί στην οποία αναφέρεστε δεν ήταν κάτι που ήρθε από το πουθενά. Ήταν κάτι το οποίο διαχρονικά επιδιώκαμε και ως Μαρωνιτική κοινότητα και ως κυπριακή κυβέρνηση. Είναι άλλωστε μέσα σε αυτά τα πλαίσια, της ανάγκης για διατήρηση και ενδυνάμωσης της ζωής στα χωριά μας, που η κυπριακή κυβέρνηση πριν οκτώ περίπου χρόνια υιοθέτησε και έκτοτε εφαρμόζει με επιτυχία το Σχέδιο Επανεγκατάστασης με βάση το οποίο ενισχύονται όσοι αποδεδειγμένα επιστρέφουν και επανεγκαθίστανται μόνιμα τόσο στα Μαρωνίτικα χωριά όσο και στα χωριά της Καρπασίας. Εμείς, από την πλευρά μας, παρακολουθούμε από κοντά τις εξελίξεις και αξιολογούμε σε καθημερινή βάση τα δεδομένα. Έχουμε επαφές με όλους όσους πρέπει να έχουμε και βρισκόμαστε σε συνεχή συνεννόηση με την κυπριακή κυβέρνηση. Έως σήμερα δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο για το οποίο θα μπορούσαμε να μιλήσουμε. Έχει συσταθεί από τον κ. Ακκιντζί μια ειδική επιτροπή η οποία επεξεργάζεται τους τρόπους της υλοποίησης αυτής της εξαγγελίας. Και αναμένουμε.
2. Ποιο είναι το κλίμα ανάμεσα στους Μαρωνίτες; Ποια είναι τα μηνύματα που εσείς εισπράττετε;
Η κοινότητα των Μαρωνιτών παραμένει ψύχραιμη και ενωμένη και παρακολουθεί με υπομονή τις εξελίξεις. Οι πρώτες ημέρες που ακολούθησαν την εξαγγελία και ο
μεγάλος θόρυβος που προκλήθηκε αναμφίβολα ήταν κάτι που ανησύχησε τους Μαρωνίτες. Ωστόσο, τόσο ο κόσμος όσο και ολόκληρη η οργανωμένη κοινότητα επέδειξαν τεράστιο βαθμό υπευθυνότητας και ήταν από την πρώτη στιγμή ενωμένοι γύρω από την ηγεσία τους. Αυτό το πνεύμα της ενότητας και της εμπιστοσύνης βοήθησε τα μέγιστα στη σωστή και συνετή διαχείριση του όλου θέματος. Και νιώθω πραγματικά την ανάγκη να ευχαριστήσω τους Μαρωνίτες της Κύπρου για αυτή τους την στάση. Σήμερα ο κόσμος παρακολουθεί τις εξελίξεις, ενημερώνεται για την πορεία του θέματος και με υπομονή αναμένει.
3. Πρόσφατα ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών είχε κάποιες επαφές στα κατεχόμενα. Ενημερωθήκατε για το αποτέλεσμα αυτών των συναντήσεων;
Ξέρετε, η Μαρωνιτική Εκκλησία είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός που υπάγεται στην Καθολική Εκκλησία και τον Πάπα της Ρώμης. Ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου τα τελευταία οκτώ χρόνια που βρίσκεται επικεφαλής της Μαρωνιτικής εκκλησίας της Κύπρου έχει αναπτύξει πλατιά και πολύπλευρη δραστηριότητα τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου. Συμμετέχει και εκπροσωπεί την Μαρωνιτική και την Καθολική εκκλησία σε διάφορες επιτροπές, συμβούλια και διεθνή φόρα καθώς επίσης και στον διαθρησκευτικό διάλογο που λαμβάνει χώρα εδώ στην Κύπρο σε επίπεδο αρχηγών των εκκλησιών και θρησκειών. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια διεξάγει συναντήσεις με θρησκευτικούς αρχηγούς και εκεί όπου χρειάζεται και με πολιτικά πρόσωπα για θέματα που αφορούν κυρίαρχα στην εκκλησία. Κατά τις πρόσφατες επαφές του στα κατεχόμενα, εξ’ όσων γνωρίζω, συζητήθηκαν θέματα τρεχούσης φύσεως που αφορούν στη εκκλησία των Μαρωνιτών. Από ότι έχω πληροφορηθεί ακροθιγώς έγινε γενική αναφορά και στην εξαγγελία αλλά, και πάλιν από αυτά που γνωρίζω, δεν ήταν το αντικείμενο των συναντήσεων. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι στα κατεχόμενα υπάρχουν πολλοί ιεροί ναοί, πολλά προσκυνήματα και μεγάλη περιουσία που ανήκουν στην Μαρωνιτική εκκλησία και αντιλαμβάνεστε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου ως ο έχων την γενική και απόλυτη ευθύνη αυτών των ναών και αυτής της περιουσίας έχει πολλά θέματα προς διαχείριση.
4. Σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα τα κατεχόμενα χωριά και πως θα γίνει η επιστροφή; Υπό ποιο καθεστώς; Έχει διευκρινιστεί αυτό το ζήτημα;
Τα Μαρωνίτικα χωριά είναι τέσσερα, ο Κορμακίτης, ο Ασώματος, η Αγία Μαρίνα και η Καρπάσια. Τα τρία βρίσκονται στην επαρχία Κερύνειας και το ένα, η Αγία Μαρίνα, στην επαρχία Λευκωσίας. Στον Κορμακίτη και στην Καρπάσια ζουν μέχρι σήμερα εγκλωβισμένοι ενώ τα τελευταία δέκα χρόνια έχουμε και τους επανεγκατασταθέντες οι οποίοι επέστρεψαν και ζουν μόνιμα εκεί. Σήμερα έχουμε σε αυτά τα δύο χωριά περίπου 250 μόνιμους κατοίκους εκ των οποίων η συντριπτική πλειοψηφία ζει στον Κορμακίτη. Η γενική κατάσταση σε αυτά τα δύο χωριά είναι υπό τις περιστάσεις σχετικά καλή. Υπάρχουν οι βασικές υποδομές ενώ μονίμως και διαχρονικά καταβάλλεται προσπάθεια για ενίσχυση και αναβάθμιση τους. Πάντα με
την στήριξη της κυπριακής κυβέρνησης την οποία και θερμά ευχαριστούμε. Να σημειωθεί ωστόσο εδώ ότι στην Καρπάσια υπάρχει ένας αριθμός σπιτιών που κατακρατείται από στρατιωτικούς και που με βάση αυτή την απόφαση αναμένεται ότι θα εκκενωθούν και θα δοθούν πίσω στους νόμιμους ιδιοκτήτες. Τα άλλα δύο χωριά, η Αγία Μαρίνα και ο Ασώματος, είναι στρατόπεδα και η πρόσβαση σε αυτά είναι ασφυκτικά περιορισμένη. Στον Ασώματο υπάρχει μια πολύ φτωχή υποδομή κυρίως στον παραδοσιακό πυρήνα του χωριού ενώ στην Αγία Μαρίνα τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Οι υποδομές είναι σχεδόν όλες κατεστραμμένες ενώ ελάχιστα σπίτια απέμειναν όρθια. Άρα αντιλαμβάνεστε ότι σε αυτά τα δύο χωριά, εφόσον φύγει ο στρατός, θα χρειαστεί τεράστια προσπάθεια, πολλή δουλειά και ασφαλώς χρηματοδότηση για να δημιουργηθούν υποδομές και να μπορέσει να επιστρέψει κόσμος και να κατοικήσει. Και ασφαλώς ο κόσμος που θα επιστρέψει θα χρειαστεί πολύπλευρη στήριξη για να έχει τις κατά το ελάχιστο αποδεκτές συνθήκες διαβίωσης. Δεν είναι ούτε εύκολα, ούτε απλά τα πράγματα. Ο δρόμος για την επιστροφή θα είναι μακρύς και δύσκολος. Χρειαζόμαστε υπομονή και επιμονή. Και ασφαλώς στήριξη από την κυπριακή κυβέρνηση. Το καθεστώς κάτω από το οποίο θα γίνει η επιστροφή δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί. Ούτε δόθηκε οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα. Όπως έχω αναφέρει και πιο πάνω έως σήμερα και με βάση την δική μας πληροφόρηση δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.
5. Υποστηρίζετε από κάποιους ότι η συγκεκριμένη κίνηση από το κατοχικό καθεστώς, είναι αποτέλεσμα σκλήρυνσης των τουρκικών θέσεων μετά την αποτυχία στο Κραν Μοντάνα. Πως το σχολιάζετε;
Για μας το θέμα της επιστροφής στα χωριά μας ήταν και είναι θέμα ανθρωπιστικό, ήταν και είναι θέμα φυσικής επιβίωσης της κοινότητας μας. Είμαστε μια μικρή αλλά ιστορική κοινότητα αυτού του τόπου. Θέλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως Κύπριοι Μαρωνίτες με τα δικά μας ιδιαίτερα γνωρίσματα. Θέλουμε να συνεχίσουμε να συμβάλλουμε δημιουργικά στην ανάπτυξη και στην πρόοδο του τόπου μας. Όπως κάνουμε όλα αυτά τα χρόνια. Θεωρούμε ότι η διατήρηση των χωριών μας είναι απολύτως απαραίτητη για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις για να κρατήσουμε στη ζωή τα χωριά μας μέχρι την ευλογημένη ώρα της λύσης του κυπριακού προβλήματος. Μόνον με την συνολική και τελική λύση του κυπριακού προβλήματος θα διευθετηθούν τα θέματα των Μαρωνιτών και μόνο τότε θα μπορέσουν να ζήσουν στα χωριά τους σε συνθήκες πλήρους ομαλότητας. Μέχρι τότε πρέπει να κρατήσουμε τα χωριά μας στη ζωή και αυτόν τον αγώνα διεξάγουμε από το 1974 έως και σήμερα. Και προς αυτή την κατεύθυνση ζητούμε την στήριξη και την βοήθεια όλων. Εμείς, είναι μέσα σε αυτά τα εξόχως ανθρωπιστικά πλαίσια, της ανάγκης για επιβίωση μιας ιστορικής μειονότητας του τόπου, που αντικρίζουμε αυτή την εξαγγελία. Και ειλικρινά μακάρι τα Μαρωνίτικα χωριά να αποτελέσουν γέφυρα ειρήνης, τόπο συνύπαρξης όλων των Κυπρίων και προπομπό της λύσης του κυπριακού προβλήματος. Γιατί αυτός είναι ο μεγάλος πόθος όλων μας. Η λύση του κυπριακού προβλήματος και η επιστροφή όλων των προσφύγων στα σπίτια τους.
6. Σας ανησυχεί το όλο θέμα; Θεωρείτε ότι μη σωστές και στοχευμενες ενέργειες, μπορεί να επηρεάσουν γενικότερα τις εξελίξεις στο Κυπριακό, αλλά και ειδικότερα τη διαχρονική θέση των Μαρωνιτών για παραμονή υπό ε/κ διοίκηση μετά την λύση;
Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό και απαιτούνται υπεύθυνοι και συνετοί χειρισμοί. Πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι και με νηφαλιότητα να αξιολογούμε τις εξελίξεις. Χρειάζεται ενότητα και συνεργασία. Και σίγουρα συνεχής συνεννόηση με την
κυπριακή κυβέρνηση. Όπως έχω πει πιο πάνω το θέμα των Μαρωνιτών θα επιλυθεί οριστικά μόνον στα πλαίσια τελικής λύσης του κυπριακού προβλήματος. Μόνον τότε θα δούμε μαζικά τον κόσμο και ειδικά τους νέους να επιστρέφουν και τα χωριά μας να ξανανθίζουν και να προοδεύουν. Μέχρι τότε όλες οι προσπάθειες μας στοχεύουν στο να κρατήσουμε ζωντανά τα χωριά μας. Να κρατήσουμε τον χαρακτήρα τους έστω και με λιγοστούς μόνιμους ηρωικούς κατοίκους. Με αυτό τον τρόπο, εφόσον με το καλό φθάσουμε στην ευλογημένη ώρα της λύσης του κυπριακού προβλήματος, ως κοινότητα όχι μόνο δεν αποδυναμώνουμε την θέση μας αλλά απεναντίας την ενδυναμώνουμε και την ενισχύουμε. Θα διεκδικήσουμε τα δίκαια και τα δικαιώματα μας όπως ξεκάθαρα τα έχουμε καταγράψει και όπως με κρυστάλλινο τρόπο τα έχουμε καταθέσει ενώπιον όλων των πλευρών που εμπλέκονται στις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού. Θεωρώ, τελικώς, πως στα πλαίσια τελικής και συνολικής λύσης του κυπριακού προβλήματος, στο θέμα των Μαρωνιτών, αυτό που πρέπει να γίνει από όλους σεβαστό είναι η βούληση των ιδίων των Μαρωνιτών. Κάτι που νομίζω είναι λογικό, δημοκρατικό και προπάντων δίκαιο. Και αυτό θα διεκδικήσουμε.