( Του Αντώνη Ηλία Κασάπη )
Τι θέλουμε εμείς οι Κύπριοι όσον αφορά τις συνομιλίες για το Κυπριακό;
Τι αναμένουμε να είναι το αποτέλεσμα αυτών των συνομιλιών που παίρνουν τόσο πολύ χρόνο από τη ζωή μας για τόσα πολλά χρόνια;
Ας κάνουμε μια ανάλυση του θέματος και ας προσπαθήσουμε να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα.
Το παρόν σύνταγμα της Κύπρου, που στην πραγματικότητα άρχισε το 1960 και τέλειωσε 3 χρόνια αργότερα, το 1963, προνοεί ένα ενιαίο κράτος, αλλά με δύο κοινότητες, την Ελληνοκυπριακή και την Τουρκοκυπριακή, που μοιράζονταν την εξουσία κα τη διακυβέρνηση του κράτους.
Με την κατάρρευση της ομαλής λειτουργίας του συντάγματος και του κράτους το 1963, οι μεν ΕΚ συνέχισαν να κυβερνούν, με αλλοιωμένο σύνταγμα λόγω ‘δικαίου της ανάγκης’, οι δε ΤΚ απομακρύνθηκαν από τον κυβερνητικό και κρατικό μηχανισμό και απομονώθηκαν σε θύλακες, έχοντας δικούς τους διοικητικούς μηχανισμούς.
Και οι δύο κοινότητες πολύ εύκολα ξήλωσαν το κράτος που συμφώνησαν να ιδρύσουν μόνο 3 χρόνια προηγουμένως, αλλά προφανώς δεν πίστεψαν σε αυτό και δεν το στήριξαν.
Από τότε, διεξάγονται συνομιλίες με τον ένα τρόπο ή τον άλλο μεταξύ ΕΚ και ΤΚ για να βρεθεί μια λύση στο πρόβλημα τους.
Εν τω μεταξύ, ακολούθησαν και το πραξικόπημα της 15 Ιουλίου 1974 και η Τουρκική εισβολή της 20 Ιουλίου 1974, η ντε φάκτο διχοτόμιση του νησιού, με σχεδόν 40% της επικράτειας να βρίσκεται κάτω από Τουρκική στρατιωτική κατοχή, και το υπόλοιπο μέρος να «μισο-ελέγχεται» από το Κράτος της Κύπρου το οποίο τώρα κυβερνούν μόνο οι ΕΚ. Ολοι οι ΕΚ εκδιώχθηκαν από το μέρος της Κύπρου που κατείχε η Τουρκία, και όλοι οι ΤΚ έφυγαν από τις περιοχές που έλεγχε το επίσημο κράτος της Κύπρου και μετέβησαν στις κατεχόμενες περιοχές.
Οι ΤΚ προχώρησαν με την αυτοανακύριξη του δικού τους «κράτους» που δεν αναγνωρίζεται από κανένα άλλο κράτος στον κόσμο εκτός μόνο από την Τουρκία η οποία και το συντηρεί αλλά και το ηγεμονεύει πλήρως. Κατοίκησαν στα σπίτια των ΕΚ προσφύγων και τους δόθηκαν περιουσίες που ανήκουν νόμιμα σε ΕΚ πρόσφυγες, αλλά «κατασχέθηκαν» από τα δικό τους «κράτος», ως δικές τους.
Με τα χρόνια, πολλοί ΤΚ έκτισαν και σπίτια αλλά και άλλα οικοδομήματα σε αυτή τη γή που τους δόθηκε.
Θεωρούν ότι έχουν το δικό τους κράτος στο βορρά, αλλά επεμβαίνουν και στο άλλο κράτος στο νότο, με απαιτήσεις συνιδιοκτησίας και συνδιαχέιρισης του φυσικού πλούτου.
Οι συνομιλίες λοιπόν συνεχίζονταν όλα αυτά τα χρόνια, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με διακοπές, επανεκκινήσεις, σχέδια κλπ.
‘Εγιναν και διάφορες «συμφωνίες κορυφής» που αποτελούσαν υποτίθεται ενδιάμεσες συμφωνίες που έθεταν τις βάσεις για μια συνολική λύση του προβλήματος που θα οδηγούσε σε μια νέα μορφή κράτους, τη «Διζωνική Δικοινοτική Οοσπονδία» (ΔΔΟ).
Για πάρα πολλά λοιπόν χρόνια, οι συνομιλίες γίνονται με υποτιθέμενο στόχο να μετατραπεί το επίσημο και διεθνές αναγνωρισμένο ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ΔΔΟ.
Περάσαμε από τις συνομιλίες του 2004 και τα δημοψηφίσματα για το Σχέδιο Ανάν, που ήταν μια μορφή ΔΔΟ.
Οι ΕΚ το απέρριψαν με μεγάλη πλειοψηφία πέραν του 76%, ενώ οι ΤΚ το αποδέχτηκαν με πλειοψηφία περίπου 60%.
Δεν πέρασε.
Συνεχίσαμε με το ίδιο επίσημο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που λίγο αργότερα το 2004 έγινε πλήρες μέλος της ΕΕ, αλλά με εφαρμογή του Κοινοτικού Κεκτημένου μόνο στο μέρος του κράτους που ήταν κάτω από το έλεγχο της επίσημης διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης του.
Φθάσαμε λοιπόν μέχρι σήμερα.
Οι συνομιλίες συνεχίζονται ακόμη ενώ όλοι οι αρχικοί πρωταγωνιστές έχουν εγκαταλείψει τα εγκόσμια. Ο Μακάριος, ο Ντενκτας, αλλά και ο Σπύρος Κυπριανού, ο Τάσος Παπαδόπουλος και ο Γλαύκος Κληρίδης.
Στα ινία τώρα ο Νίκος Αναστασιάδης για τους ΕΚ και ο Μουσταφά Ακιντζή για τους ΤΚ.
Συνομιλούν πάλι με στόχο να φθάσουν σε μια συμφωνία μεταξύ τους για ΔΔΟ, που θα παρουσιάσουν στις δύο κοινότητες για ξεχωριστά δημοψηφίσματα, όπως έγινε και στην περίπτωση του Σχεδίου Ανάν 12 χρόνια προηγουμένως.
Και οι δύο έχουν σημαντική εσωτερική αντίσταση ο κάθε ένας από τη δική του κοινότητα, από τους λεγόμενους απορριπτικούς.
Φαίνεται ότι έχουν φθάσει σε αρκετές συγκλήσεις στα πιο «εύκολα» θέματα των συνομιλιών, αλλά παραμένουν τα πιο δύσκολα,
-το εδαφικό
-το περιουσιακό
-οι εγγυήσεις
-η εκ περιτροπής προεδρία
-οι παραμονή ή όχι των εποίκων και σε ποιό βαθμο.
Η τάση μεταξύ των ΕΚ που συνειδητοποιούν ότι η λύση ΔΔΟ που τους προσφέρεται δεν είναι αυτό που ανέμεναν, είναι να απομακρύνονται απο αυτό το είδος της λύσης.
Ήδη τα περισσότερα από τα απορριπτικά κόμματα έχουν ανοικτά δηλώσει ότι δεν στηρίζουν ΔΔΟ. Αυτά που έμειναν, βάζουν ουρές όπως «με το σωστό περιεχόμενο», που όμως είναι πολύ μακριά από το τι συζητείται στο τραπέζι.
Υποτίθεται ότι ο στόχος των συνομιλιών είναι να γίνει κάποια μορφή συμβιβασμού, ένα πάρε-δώσε, όπου η κάθε πλευρά θα δώσει αλλά και θα πάρει κάτι, και θα φθάσουν σε μια συμφωνημένη θέση, ένα «οδυνηρό συμβιβασμό» και για τις δύο κοινότητες. Αυτή τη συμφωνημένη θέση, αν την πετύχουν, θα μας φέρουν για να πει η κάθε κοινότητα ξεχωριστά ΝΑΙ ή ΟΧΙ.
Δηλαδή, η επιλογή που θα μας παρουσιαστεί στα δημοψηφίσματα θα είναι : Ναι ή όχι στην ΔΔΟ που θα μας παρουσιάσουν;
Αν και οι δύο κοινότητες πουν ΝΑΙ στην πλειοψηφία τους, τότε θα προχωρήσουμε στην εφαρμογή της συμφωνημένης λύσης για ΔΔΟ.
Άραγε θα πετύχει αυτό;
Αν η μία ή και οι δύο κοινότητες πουν ΟΧΙ, τότε τι γίνεται;
Θα έχουμε συνέχεια της παρούσας κατάστασης, ή θα υπάρξουν άλλες εξελίξεις;
Αν έχουμε μια μακροχρόνια συνέχεια της παρούσας κατάστασης τι θα πρέπει να αναμένουμε λογικά;
Και αν η μία ή και οι δύο πλευρές, αλλά και η διεθνής κοινότητα, δεν έχουν την υπομονή ή τη θέληση η παρούσα κατάσταση νε συνεχιστεί για πολύ, πού θα οδηγηθούμε;
Ήδη υπάρχει λόγος για επόμενο δημοψήφισμα των ΤΚ για «ένωση» με την Τουρκία.
Προς το παρών, ας αναμένουμε να δούμε αν θα υπάρξουν τέτοιες εξελίξεις στις συνομιλίες, που θα μας οδηγήσουν στα δημοψηφίσματα με επιλογή ΝΑΙ ή ΟΧΙ στη λύση ΔΔΟ.
Σε επόμενο άρθρο, θα δούμε τα υπέρ και τα κατά του ΝΑΙ και του ΟΧΙ στη ΔΔΟ.
