Ο καλύτερος τρόπος για την κυβέρνηση να δημιουργήσει ανάπτυξη είναι να μειώσει τις δαπάνες της και κατ’ επέκταση τις φορολογίες. Διότι με τη μείωση των φορολογιών τα νοικοκυριά έχουν περισσότερα χρήματα να ξοδέψουν και οι επιχειρήσεις μπορούν να κάνουν περισσότερες επενδύσεις. Αντί λοιπόν η κυβέρνηση να φορολογεί τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για να ικανοποιήσει διάφορες ομάδες συμφεροντολόγων, να αφήσει τον ιδιωτικό τομέα να αξιοποιήσει τα χρήματα αυτά πολύ καλύτερα. Είμαι σίγουρος ότι αυτοί που έχουν τα χρήματα θα είναι πολύ πιο προσεκτικοί όταν τα ξοδεύουν ή όταν τα επενδύουν από ότι είναι η κυβέρνηση, η οποία πολλές φορές εγκλωβίζεται στην εξυπηρέτηση συμφερόντων. Γενικά οι πολιτικοί είναι ευάλωτοι σε πιέσεις από ομάδες συμφερόντων και ενδίδουν εύκολα, αφού τα χρήματα δεν είναι δικά τους. Το γνωστό γνωμικό «απ΄ όν φορτώνει πόσσω σου, τάνα του να φορτώσει» είχε μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν.
Είναι καλό και χρήσιμο όμως για τον πολίτη να γνωρίζει ότι οι δαπάνες του κράτους είναι από τις ψηλότερες στην Ευρώπη, γύρω στα €6.7 δις ετησίως ή 38% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Και ενώ η βασική αρχή είναι ότι κάθε ευρώ που ξοδεύει το κράτος θα πρέπει να είναι «επένδυση» για την κοινωνία, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Η πραγματικότητα είναι ότι κάθε ένα ευρώ ανάπτυξης στον κρατικό προϋπολογισμό, ισοδυναμεί με τέσσερα ευρώ σε μισθούς, και τρία ευρώ σε κοινωνικές παροχές. Το υδροκέφαλο και σπάταλο κράτος περιορίζει τις δημόσιες επενδύσεις και αυτή η κατάσταση είναι διαχρονική. Το κράτος ξοδεύει πολύ περισσότερα σε μισθούς και κοινωνικές παροχές παρά σε δημόσιες επενδύσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού για το έτος 2017, οι δαπάνες προσωπικού ανέρχονται στο €2.56 δις (πριν τις αποκοπές), οι κοινωνικές παροχές (γενικά οι μεταβιβάσεις) στα €1.9 δις και οι δημόσιες επενδύσεις στα €560 εκατομμύρια, ενώ το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους είναι άλλα €500 εκατομμύρια (λόγω μείωσης των επιτοκίων που προκύπτει από την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών). Άλλο €1.1 δις ξοδεύει το κράτος για λειτουργικές δαπάνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση δεν έχει αυξήσει τις δαπάνες της για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, αναλαμβάνοντας σημαντικό πολιτικό κόστος. Είναι η μόνη κυβέρνηση από το 1960, η οποία μειώνει σταδιακά και σταθερά το δημοσιονομικό έλλειμμα στο μηδέν και δεν φορτώνει χρέη στις επόμενες γενεές.
Η αντίληψη ότι ο δημόσιος τομέας πρέπει να ξοδεύει χρήματα για να δημιουργεί ανάπτυξη είναι ορθή εάν γίνεται στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων και εάν περιορίζεται σε υποδομές. Ο δημόσιος τομέας δεν πρέπει να παράγει ο ίδιος αλλά να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να παράγει ο ιδιωτικός τομέας. Πολλές φορές δεν χρειάζονται χρήματα για να δημιουργηθεί ανάπτυξη αλλά κίνητρα και προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, η αναγνώριση των ιδιωτικών πανεπιστημίων πριν 15 χρόνια έχει φέρει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επενδύσεις στην Κύπρο. Η προοπτική του Γενικού Σχεδίου Υγείας έχει δημιουργήσει επενδύσεις στο χώρο της υγείας που επίσης ανέρχονται σε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Η φιλελευθεροποίηση των αιθέρων στις αερομεταφορές έχει αυξήσει την επιβατική κίνηση σε πρωτόγνωρα επίπεδα ενώ ο έντονος ανταγωνισμός έχει μειώσει τις τιμές αισθητά. Η ανάθεση των λιμανιών σε ιδιώτη επενδυτή έχει ήδη αποφέρει έσοδα γύρω στα €38 εκατομμύρια για φέτος και αυξημένα ετήσια έσοδα (ανάλογα με τον τζίρο) κάθε χρόνο για τα επόμενα 25 χρόνια. Η εμπειρία της ανάθεσης της διαχείρισης των αερολιμένων είναι χαρακτηριστική, αφού το κράτος έχει ετήσια έσοδα το 1/3 των εσόδων του επενδυτή, χωρίς να έχει ξοδέψει ούτε ένα ευρώ. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η μείωση της γραφειοκρατίας και πολλά άλλα έργα υποδομής, μπορούν να φέρουν ανάπτυξη στην οικονομία χωρίς το κράτος να ξοδέψει χρήματα.
Μάριος Μαυρίδης, καθηγητής Οικονομικών στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουλευτής ΔΗΣΥ Κερύνειας